کتایون شادمهر در گفت‌و‌گو با ایبنا خبر داد: انتشار مجموعه داستانی با هجده نثر متفاوت از زنان آمریکای لاتین
آمریکای لاتین، مردسالار است!
کتایون شادمهر گفت: به طور کلی آمریکای لاتین، خیلی مرد سالار است و به زن‌ها چندان اهمیتی نمی‌دهند. آنها از طریق چاپ داستان کوتاه در روزنامه و مجلات می‌توانستند خودشان را مطرح کنند.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «سفر به قلب زنان آمریکای لاتین» شامل هجده داستان کوتاه از نویسندگان زن آمریکای لاتین است با گردآوری آگنس پوآریه که آنها را به زبان فرانسه هم ترجمه کرده است. این کتاب با ترجمه کتایون شادمهر در انتشارات کتاب خورشید، به فارسی منتشر شده است. جلد نخست این کتاب با عنوان «وقتی زنان در جلد یک مرد فرو می‌روند» از همین مترجم منتشر شده بود.
پوآریه در پیشگفتاری بر این مجموعه آورده است: «خوشبختانه زمانه تغییر می‌کند! چند سال پیش، زنان به شیوه‌ای معنادار وارد ادبیات امریکای لاتین شده‌اند و اگر چه برخی از آنان پیشاپیش اعتبار کسب کرده و در جهان شناخته شده‌اند، بیشترشان با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند تا شناخته شوند.»
با کتایون شادمهر مترجم اثر درباره این کتاب گفت‌و‌گویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
در ابتدا بفرمایید چرا این کتاب را برای ترجمه انتخاب کردید و شما آن را از چه زبانی به فارسی برگردانده‌اید؟
من کتاب را از زبان فرانسه به فارسی ترجمه کردم. آگنس پوآریه داستان‌های این کتاب را جمع‌آوری کرده است. او سال‌ها در پرو زندگی می‌کرد و نویسنده‌های زن آنجا را می‌‌شناخت و با جامعه روشنفکر آنجا رفت و آمد داشت. آگنس پوآریه این داستانها را از مجموعه‌داستان‌های آنها انتخاب کرده است. بیشترشان نویسنده‌های جوانی هستند که داستان‌هایشان جایزه گرفته‌اند یا به نوعی داستان‌های مطرحی بوده‌اند. پواریه از هر نویسنده‌ای بهترین داستانش را گرفته است و کتاب هم به زبان فرانسه منتشر شده است.
پس خانم پوآریه، علاوه بر گردآوری، این داستانها را به زبان فرانسه هم ترجمه کرده است؟
بله. او فرانسوی است اما دوران کودکی‌اش را در آمریکایی لاتین بوده و در شهر لیما در پرو زندگی کرده است. او به زبان فرانسه تسلط کامل داشته، و زبان لاتین را هم تا حدی می‌دانسته است. داستان کوتاه هم در آمریکای لاتین، بسیار محبوب است. همان قدر که در فرانسه به رمان اهمیت می‌دهند در آمریکای لاتین، داستان کوتاه مهم است.
آیا از تمام کشورهای آمریکای لاتین، نماینده‌ای در این کتاب وجود دارد و چشم‌انداز جامعی از ادبیات آمریکای لاتین ارائه می‌دهد؟
هدف آگنس پوآریه هم همین بوده است. اما اگر به مجموع داستان‌‍‌هایی که در این دو کتاب آمده توجه کنید، به این نتیجه می‌رسید که از اغلب کشورهای آمریکای لاتین، نماینده‌ای از نویسندگان زن در این کتاب وجود دارد. نکته قابل توجه، این که به طور کلی آمریکای لاتین، خیلی مردسالار است و به زن‌ها چندان اهمیتی نمی‌دهند. آنها از طریق چاپ داستان کوتاه در روزنامه و مجلات می‌توانستند خودشان را مطرح کنند. آگنس پوآریه کوشیده تا از تمام کشورهای آمریکای لاتین نماینده‌ای در این کتاب باشد. من نمی‌دانم از تمام کشورهای نویسنده‌ای در این کتاب هست یا نه، اما به طور کلی این کتاب داعیه این را دارد که نماینده نویسندگان زن جوان آمریکای لاتین باشد.
ادبیات آمریکای لاتین نویسندگان شاخصی مثل یوسا و خوآن رولفو دارد. این‌ها با آثارشان، جهان خاصی را برای ما ترسیم کرده‌اند. نویسندگان زن، چقدر تحت تاثیر این جهان هستند؟
من فکر می‌کنم این‌ها از نویسندگان مطرح آمریکای لاتین تاثیر گرفته‌اند، اما در عین حال راه خودشان را هم رفته‌اند. آنها بیشتر کوشیده‌اند تا جو حاکم بر جامعه را نشان دهند که شامل فضای مردسالار جامعه، تاثیر مواد مخدر که در آمریکای لاتین خیلی زیاد است، تاثیر فقر، نادیده گرفتن زن‌ها و… می‌شود. طبیعی است که هر نویسنده تازه‌کاری از نویسندگان مطرح الهام بگیرد. اما فکر نمی‌کنم حتما راه آنها را هم ادامه دهند و این نویسندگان روش خودشان را هم داشته‌اند. در این کتاب، هر داستان نثر خاص خودش را داشت. به همین دلیل فکر می‌کنم ترجمه یک رمان، خیلی راحت‌تر است از ترجمه مجموعه داستانی با هجده نثر متفاوت و شما متعهدید که ویژگی‌های هر نثر را به فارسی برگردانید. هر یک از این‌ها امکان دارد از نویسندگان بزرگ‌شان تاثیر گرفته باشند، اما راه خودشان را رفته‌اند و هر جامعه‌ای همین است. به هر حال، هر فردی که می‌خواهد نویسنده شود، آثار چند نویسنده مطرح را می‌خواند.
به طور کلی این داستانها، به لحاظ مضمونی و زبانی چه ویژگی‌هایی دارند.
در این مجموعه، هر داستان، نثر خاص خودش را داشت. چون نویسنده‌ها متفاوت بودند. می‌توان گفت، برخی از داستان‌های این مجموعه در عین سادگی، پیچیده بودند. به این معنا که داستانها عمق داشتند. من پیش از این مجموعه، چند رمان هم ترجمه کرده بودم. اما در مواجهه با این داستانها به این نتیجه رسیدم که نثرشان عمق دارد. من در این کتاب، تمام نکات را زیرنویس کردم. چون دوست داشتم وقتی مردم کتاب را می‌خوانند، بفهمند که غذای مردم در مکزیک چیست. برخی از داستانها، نثر پیچیده و دشواری داشتند. و برخی ساده‌تر بودند. اما در مجموع، به نسبت ترجمه یک رمان، کار سخت‌تری بود.
این کتاب، برای نخستین بار ترجمه شده است؟
بله. در ایران برای نخستین بار منتشر شده است.
همه داستانها مجوز گرفتند؟
کتاب «سفر به قلب زنان امریکای لاتین» که شامل هجده داستان کوتاه از نویسندگان زن امریکای لاتین است، در واقع جلد دوم کتاب «داستان‌های معاصر امریکای لاتین» است. در جلد اول هم که مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه نویسندگان زن امریکای لاتین به انتخاب آگنس پوآریه است، سه داستان حذف شد و مجوز نگرفت. اما در این کتاب، تمام داستانها مجوز گرفتند.
و سخن آخر؟
نکته‌ای که برای من، خیلی جذابیت داشت، این بود که با وجود این‌که این داستانها متعلق به آمریکای لاتین هستند، اما به فرهنگ ما خیلی نزدیکند. یعنی وقتی داستانها را می‌خوانید، متوجه این وجوه تشابه می‌شوید. امکان دارد اثری از یک نویسنده فرانسوی بخوانید و وارد فضای دیگری شوید؛ دنیایی کاملا متفاوت. اما در مورد ترجمه این داستانها، من بسیاری از کاراکترها را درک می‌کردم و احساس می‌کردم که می‌شناسم‌شان.
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۱۲ تير ۱۳۹۸ ساعت ۰۸:۵۸
